Kolekcja sreber – rzemiosło artystyczne

Srebrne lata

Srebro i złoto, metale szlachetne – od najbardziej zamierzchłych czasów uważane były za synonim władzy i bogactwa. Ich blask był symbolem boskości kojarzonej kiedyś bezpośrednio z władcami. Natomiast ich ogromna cena powodowała, iż tylko nieliczni mogli sobie pozwolić na posiadanie wyrobów z owych kruszców. Dzięki swoim właściwościom, srebro jest metalem łatwym w obróbce. Oznacza to, że przy tworzeniu przedmiotu, można łatwo i bezpiecznie manipulować formą oraz dostępna staje się cała gama różnorodnych technik artystycznych. Srebro, ceniono szczególnie jako materiał do wyrobu przedmiotów kultu, ekskluzywnych obiektów dekoracyjnych, czy przedmiotów codziennego użytku jak na przykład naczynia stołowe. Ludzie od zawsze lubili otaczać się tym kruszcem, jako że był on symbolem potęgi i w pewnym stopniu określał pozycję społeczną posiadacza. W XIX wieku, czynniki takie jak wzrost zamożności społeczeństwa, czy rewolucja przemysłowa, która zapoczątkowała produkcję masową sprawiły, że wyroby srebrne stały się powszechnie dostępne. Zaczęto wówczas produkować coraz więcej różnorodnych przedmiotów wykonanych z tego kruszcu. W wieku XX wielką popularnością cieszyły się srebra wykonane w stylu Art Nouveau i Art Deco. Do dzisiaj, są one rozchwytywane przez kolekcjonerów z całego świata.

 

Kolekcja sreber

Bardzo wiele przedmiotów użytkowych ze srebra zachowało się w Wielkiej Brytanii. Dzięki systematycznym dostawom, utalentowanym rzemieślnikom oraz popytowi, który tworzyli możni nabywcy powstało niesamowite dziedzictwo. Przetrwało ono horror wojen oraz kryzysów wewnętrznych państwa. Jednak wytwórstwo przedmiotów srebrnych kwitło nie tylko w Europie ale również w „Nowym Świecie”. Pierwsze wyroby ze Stanów Zjednoczonych pochodzą z ok 1651 roku. Posiadają one niezwykle mocno dekoracyjny, typowo amerykański  charakter i dziś są bardzo poszukiwane przez kolekcjonerów. Mówi się, że większość zbieraczy kolekcjonuje przedmioty tylko w określonym stylu. Prawdą jest jednak to, że należy kupować przedmioty, które się wam podobają. Czy będzie to wyrób zupełnie pozbawiony dekoracji, czy neoklasycystyczny, czy choćby secesyjny. Przy zakupie najlepiej kierować się zdrowym rozsądkiem oraz własną wiedzą i gustami. Nabycie sreber powinno się traktować nie jako kupowanie zwykłych artykułów dekoracyjnych, lecz jako inwestycję w kulturę.

Ceramika art deco

Narodziny

W pierwszych latach XX wieku, narodził się styl art deco. Był on reakcją europejskich artystów na ówcześnie powszechnie panujący styl secesyjny, czyli Art Nouveau , któremu zarzucano między innymi brak dyscypliny przestrzennej. Nazwa art deco pochodzi od francuskiego „art décoratif”, czyli sztuka dekoracyjna. Rozkwit tego stylu przypadł na rok 1925, kiedy to odbyła się Światowa Wystawa Sztuki Użytkowej w Paryżu. Co ciekawe dokładnie w tym samym roku kierunek ten stał się niemodny, dlatego jego inna nazwa to „Styl 1925”.

Ówczesny świat

Na okres art. deco przypada pewna rewolucja, która polegała na unowocześnieniu stylu, przedmiotów użytkowych. Była to odważna wizja przyszłościowego ujęcia produktów użytku codziennego. Zarówno z perspektywy artystycznej jak i utylitarnej. Art deco był niejako odpowiedzią na szybko zmieniający się obraz świata, w którym zaczynała się rodzić kultura mass mediów. W związku z rewolucją przemysłową, coraz bardziej również rozpowszechniała się masowa produkcja fabryczna. Styl ten przeciwstawiał się popularnemu we Francji i Włoszech schematycznemu naturalizmowi XIX wieku. Deco wykształciło się poprzez wprowadzenie geometryzacji form oraz jasności przekazu płynącego ze sztuki. Inspiracją dla niego była między innymi austriacka secesja. Wzornictwo art deco również bardzo często ironicznie nawiązywało do motywów neoklasycystycznych i rokokowych. Zrekonstruowane formy klasyczne przyjęły się zwłaszcza we Francji. To właśnie tam styl deco rozwinął się najpełniej, tam również powstało najwięcej znakomitych dzieł stworzonych w tym nurcie. Drugim krajem, w którym kultura deco znakomicie się przyjęła, a nawet była dominującym kierunkiem w sztuce lat dwudziestych i trzydziestych, były Włochy.

Ekskluzywność

Artyści tworzący w art deco z pełną świadomością limitowali ilość produkowanych dzieł. Czasami nawet od jednego ekskluzywnego egzemplarza, który przeznaczony był dla specjalnego klienta. Często także, do produkcji wyrobów używano różnych egzotycznych materiałów. Było to całkowitym przeciwieństwem oraz w pewnym sensie kolejnym wyrazem buntu w stronę artystów Art Nouveau, którzy starali się swoje prace jak najbardziej upowszechnić. Końcówkę stylu art deco wyznaczyła potrzeba produkcji na skalę przemysłową. Pomimo wyróżnienia zalet tego stylu na wystawie w Paryżu, już w 1919 roku, kiedy to narodził się niemiecki Bauhaus. Oczywistą stała się konieczność tworzenia projektów nadających się do produkcji masowej.

Jak wyczyścić stare srebra i platery?

Srebrne dobra

Wyroby ze srebra to dobro ponadczasowe. Pierwiastek ten „nie starzeje się”, a przedmioty wykonane z jego udziałem naznaczone są ponadczasowym pięknem. Istnieje wiele najrozmaitszych stylów, kształtów, wielkości i zastosowań wyrobów srebrnych i platerowanych. Dlatego właśnie stanowią one doskonały prezent praktycznie na każdą okazję, czy to rocznicę, imieniny, ślub, chrzest czy z okazji zaręczyn. Wartość srebra jest nieoceniona i nie chodzi tu wcale o pieniądze, lecz o walory estetyczne, których wyrobom z tego kruszcu nie brakuje. Posiadanie ich z pewnością jest dumą i oczkiem w głowie każdego zadowolonego właściciela. Problem pojawia się jednak, gdy, wskutek dłuższego braku użytkowania na powierzchni naszych ukochanych dekoracji pojawia się śniedź. Proszę się jednak nie martwić gdyż jest na kilka szybkich, sprawdzonych, domowych sposobów. Dzięki nim uda się wyczyścić wasze srebra i platery w oka mgnieniu.

Metody czyszczenia

Czyszczące właściwości soli

Znaleźć w naszej kuchni należy odpowiednio głębokie szklane naczynie, które następnie wyłożymy folią aluminiową. Kolejnym krokiem będzie zalanie owego naczynia wrzątkiem i sporządzenie z niego roztworu soli, dodając jej około 2 łyżki kuchenne na pół litra zagotowanej wody. Następnie wkładamy umyty w ciepłej wodzie z mydłem przedmiot srebrny lub platerowany do naczynia. Czas trzymania srebrnych przedmiotów w „słonej wodzie” zależy od stopnia zabrudzenia. Może trwać to od kilku minut do nawet kilku godzin, przy czym należy dbać by woda w naczyniu nie wystygła poniżej temperatury 40 stopni C. Oczywiście wszelkie zakamarki należy doczyścić miękką szmatką i odpowiednim preparatem. Po całym zabiegu srebra należy dokładnie umyć wodą i wysuszyć.

Roztwór sodowo-octowy

W ten sam sposób co w przypadku roztworu soli, należy przygotować szklane naczynie wyścielone folią aluminiową. W tym przypadku jednak zamiast soli używamy roztworu sody i octu. Proporcje to 1 łyżka sody oraz 1 łyżka octu na 1L zagotowanej wody. Zanurzenie srebrnego przedmiotu powinno w tym wypadku trwać około 15 minut. Następnie postępujemy tak jak poprzednio, a mianowicie przedmiot myjemy dokładnie wodą i osuszamy.

Czyszczenie popiołem

Metoda do w przeciwieństwie do dwóch poprzednich odbywa się na sucho. Należy nasączyć bawełnianą szmatkę popiołem (każdym poza popiołem węglowym, gdyż brudzi on zamiast czyścić) oraz sokiem z cytryny lub wodą. Szmatką tą dokładnie czyścimy nasz plater, a następnie zmywamy go wodą i suszymy.

Pasta do zębów

W tym sposobie wystarczy nasączyć bawełnianą ściereczkę pastą do zębów, którą następnie starannie przecieramy przedmiot. Kolejno trzeba srebro obmyć i wysuszyć. Należy jednak pamiętać, żeby używać pasty z niską zawartością sodu, który w zbyt dużym stężeniu potrafi niszczyć srebro. Trzeba także wybrać pastę bez jakichkolwiek wybielaczy do zębów oraz mikrogranulek.

Kilka ważnych zasad

Przy czyszczeniu wyrobów srebrnych i posrebrzanych najważniejszym jest wybór odpowiednich narzędzi. Należy stosować jedynie bardzo miękkie ściereczki, które nie naruszą powierzchni metalu. Należy także unikać czyszczenia naszych ukochanych sreber środkami zawierającymi substancje ścierające. Jest to kluczowe jeżeli chcemy zachować ich nienaruszoną jakość i wysoki połysk. Jeżeli chcemy dalej zabezpieczać nasze dobra przed zgubnym działaniem powietrza, możemy zawinąć je w czarną bibułkę i bezpiecznie schować w zamknięciu. Jestem jednak zdania, że rzeczy te nie powinny być zamykane przed światem, wręcz przeciwnie, powinny one cieszyć nasze oko każdego dnia.

Sztuka zegarmistrzowska – francuskie zegary kominkowe

Dwie strony zegara

Zegar można przedstawić z dwóch stron, ze strony utylitarnej oraz estetycznej. Obydwie strony, czynią zegar przedmiotem niezwykle intrygującym jako, że wyznacza on jednocześnie trendy jako dzieło sztuki i obiekt kolekcjonerski, a także idzie z duchem ewolucji technicznej mechanizmów służących do pomiaru czasu. Zegarmistrzostwo jest zatem jedną z gałęzi rzemiosła artystycznego.

Od XIV wieku obudowy czasomierzy ulegały przemianom stylu zgodnie z tempem ewolucji sztuki europejskiej. Głównymi etapami w rozwoju zegara były gotyk, renesans, barok, klasycyzm oraz eklektyzm i wreszcie secesja. Warsztaty zegarmistrzowskie powstawały w wielu krajach, wytwarzały one zegary podążające za panującym stylem, a także nadawały swoim wyrobom cech narodowych, szukały inspiracji w tradycji ludowej oraz gustach obywateli.

Wytwarzane w mnogości różnych form, przy użyciu wszelkich dostępnych technik oraz materiałów, zegary bardzo szybko znalazły się w kręgu zainteresowań koneserów sztuki. Stały się one więc przedmiotami kolekcjonerskimi, co w ciągu kilku wieków doprowadziło do utworzenia się wielu niesamowitych zbiorów.

Zegary kominkowe

Zegary kominkowe były niezwykle popularne za czasów Ludwika XV, w czasach Ludwika XVI przestały być aż tak popularne. By uzyskać jak najlepsze efekty wizualne, funkcję szafki zegara sprowadzono do osłony mechanizmu poprzez nadanie im kształtu jak najmniejszego graniastosłupa lub walca. Zabieg ten otworzył drogę do zupełnie nowych rozwiązań kompozycyjnych.

Korzystano wówczas z motywów figuralnych z rzeźbą oraz chętnie czerpano inspirację z koncepcji architektonicznych. Obudowa zegara była umieszczona na filarze lub trzonie kolumny, bywała też osadzana pomiędzy dwoma kolumnami, filarami, kariatydami czy obeliskami. Owe elementy architektoniczne były bogato zdobione, pokryte ornamentami, girlandami lub znakami symbolicznymi. W Paryżu do wykonania obudowy stosowano bardzo drogie materiały: marmur, alabaster, złocony brąz. Używano także malowanych lub emaliowanych aplik. Mnogość dostępnych technik i materiałów pozwalała artystom puścić wodzę fantazji i zaprojektować prawdziwie przemyślane dzieło sztuki.

Mechanizmy z urządzeniem bijącym zazwyczaj były opatrzone wychwytem kotwicowym wraz z krótkim wahadłem. Umieszczane był w graniastosłupach, obeliskach czy na wychodzących z cokołów podporach w postaci kolumn lub filarów. Częściej jednak zawieszane były pomiędzy dwoma elementami architektonicznymi. Elementy francuskiej architektury były chętnie wykorzystywane przez belgijskich zegarmistrzów. Deprecjacja motywów architektonicznych we wzornictwie zegarowym nastąpiła pod wpływem napoleońskiego klasycyzmu. Zaczęto wprowadzać uniformizację obudowy, w której zaczęła królować prostsza forma w postaci graniastosłupa oraz tak zwany portalowy typ obudowy, w którym walce z mechanizmem osadzony był pomiędzy dwoma kolumnami opierającymi się na podłużnym cokole. Oprawy te wykonywano między innymi z mahoniu, brązu, marmuru i alabastru. Wprowadzono apliki w postaci figur i ornamentów wylewanych ze złoconego mosiądzu. Ten typ francuskich zegarów przetrwał do II połowy XIX wieku. Po klęsce Napoleona, ośrodki kultury w monarchii austriackiej, z Wiedniem na czele, przejęły założenia francuskiego klasycyzmu i dopasowały je do swoich skromniejszych wymagań.